Alfabeya Kurdî (Latînî)
| N | Tîpa mezin | Tîpa biçûk | Bêje /peyv |
|---|---|---|---|
| 1- | A | a | Adarok, av, ala, ar, arvan, aş, aştî, avahî, ax, adar. |
| 2- | B | b | Beybûn, ba, baran, befir, bahoz, bar, ban, baş, beyanî, beraz. |
| 3- | C | c | Catir, car, cer, cih, cil, cîn, cîran, cur, ciwan, cuda. |
| 4- | Ç | ç | Çîmen, çar, çav, çend, çîçîik, çil, çile, çû, çi, çewa. |
| 5- | D | d | Dîlan, dergeh, derzîdank, dar, das, derd, dev, deng. |
| 6- | E | e | Erîka, ejno, erd, esman, evîn, ez, ew, ev, erê, ezmûn. |
| 7- | Ê | ê | Êvar, êş, êzing, êzîm, êdî, êzî, êk, êsk, êl, êrban, êşan. |
| 8- | F | f | Fer, ferman, firat, fermande, fermî, folklor, fîlozofî. |
| 9- | G | g | Gul, ga, guh, gav, genim, gilgil, gir, goşt, gulik, gare. |
| 10- | H | h | Hêro, heft, hefte, heval, hirî, hinar, here, hember. |
| 11- | Î | î | Îris, în, îro, îsal, îşev, îsrayil, îran, îrland, îtalî, îş. |
| 12- | I | i | Işk, işq, işkence, isot, işlev(rol), iskele. |
| 13- | J | j | Jale, jan, jin, jiyan, jêder, jêbir, jor, jêr, jajî, jorî, jar. |
| 14- | K | k | Kardî, kar, kal, kom, kum, kek, kêr, kirin, kêm, kil, kilçîv. |
| 15- | L | l | Laleş, lale, lal, lava, laş, lez, lêv, ling, legen, lor, lek. |
| 16- | M | m | Mor, mar, mem, mer, mêrî, mêş, mê, mêrg, mêvan. |
| 17- | N | n | Nêrgiz, nan, nav, nas, nêrî, naznaz, nîsanok, newroz. |
| 18- | O | o | Ol, oxir, otêl, oldar, ordîgeh, ordî(leşker), omêd. |
| 19- | P | p | Pak, pakî, pale, pan, paye, pare, pişt, partî, par, pilan, pîlan. |
| 20- | Q | q | Qerenfil, qaz, quling, qapût, qurban, qeyî, qazme, qeb. |
| 21- | R | r | Rihan, reş, rev, rêz, rind, roj, rast, rê, rohn, rez, renc. |
| 22- | S | s | Sûsin, ser, sêv, sor, sêk, simaq, sîr, serma, seqet, sar, sîh. |
| 23- | Ş | ş | Şîlan, şal, şaşik, şel, şepik, şîv, şov, şivik, şivan, şev. |
| 24- | T | t | Tek, tu, tû, tov, tîr, têr, tesel, tenê, tûre, tendirust, tal. |
| 25- | U | u | Umbar, unce, ude, urfa, umer, ur, gund, gul, gur, guh, huner, uman. |
| 26- | Û | û | Ûr, ûsûv, ûnis, ûtî, ûd, ûrus, ûşî, ûrt, ûcax, ûr û rûvî, ûxandin, havîbûn. |
| 27- | V | v | Viyola, vejîn, vala, vîn, vir, vana, vajî, vegire, vekirin, vebûn, veguhastin. |
| 28- | W | w | Were, war, wan, wêrek, wisa, wax, weye, werz, wî, wergêr, wêranşar. |
| 29- | X | x | Xemlîn, xezal, xecxecok, xanim, xapandin, xêr, xwar, xwrza, xalet, xizim. |
| 30- | Y | y | Yasmîn, yar, yadê, yabo, yazdeh, yezdan, yek,yeketî, yarî, yarîgeh, ya, yê. |
| 31- | Z | z | Zîlan, zenbeq, zar, zer, zêr, zîv, zik, zor, zû, zelal, zîn, zebeş, zembîl. |
Cureyên tîpên alfabeya Kurmancî.
- Bi giştî alfebaya Kurmancî ji 31 tîpan pêkdihêt.
A a, B b, C c, Ç ç, D d, E e, Ê ê, F f, G g, H h, I ı, Î î, J j, K k, L l, M m, N n, O o, P p, Q q, R r, S s, Ş ş, T t, U u, Û û, V v, W w, X x, Y y, Z z. - Di alfabeya Kurmancî de, tîpên dengdar 23 ne.
A a, B b, C c, Ç ç, D d, E e, Ê ê, F f, G g, H h, I i, Î î J j, K k, L l, M m, N n, O o, P p, Q q, R r, S s, Ş ş, T t , U u, Ûû, V v, W w, X x, Y y, Z z. - Di alfabeya Kurmancî de, tîpên dengdêr 8 in:
A, E, Ê, I, Î, O, U, Û
Yên hûr jî ev in:
a, e, ê, I, î, o, u, û. - Di alfebaya kurmancî da çar tîp hene du denga derdêxin jêra dibêjintîpên du dengî- Alofon jî jêra dibêjin ( P, Ç, T, K û tîpa R nêzîkî wan e hin cara dengekê sert dide hin caran jî dengekê nerm dide).
Tîp-- p- dengê nehilemî û nerim( par- parzîn- pilan….hwd).
P- dengê hilimî ( ppara-ppir- ppîlan...hwd).
Ç-dengê nehilemî û nerim( çav- çi- çinîn- çûn, çemendin…hwd),
Ç- dengê hilimî (ççend – ççîmen- ççû- ççal…hwd).
T- dengê nehilemî û nerim(tu- ta, tevin……hwd).
T- dengê hilimî (ttêr- ttov- ttûre….hwd).
K- dengê nehilemî û nerim(ker- kêm- kil-karik…hwd).
K- dengê hilimî (kkêr- kker-kkom-kkar….hwd).
R- dengê nerim(Şêr – kêr- mêr -nêr).
R- dengê seret (req) (Rik-( rrik)-rrawiste- rreben…hwd). - Di alfabeya Kurmancî de, yek tîpa pevdneg( diftong) heye:
XW minak- xwarin- xwîn-xweda, berxwedan. … hwd. - Di alfabeya Kurmancî de, sê tîpên alîkar hene, li navbera du tîpên dengdêr dihêne danan, çunkî nabît du tîpên dengdêr li pey hev bihêne nivêsandin ew jî ev in ( H- W- Y).
Minak- H- avahî, bilindahî, germahî, yazdehem…. hwd.
W- Cezrawî, hêwî, Cîwî, Bêwî…… hwd.
Y- duyem, sêyem, daxwazîya min…… hwd.
Alfabeya Kurdî ya bi tîpên Erebî- aramî û bilêvkirina wan bi herdu zaraveyan.
| Jimare | Tîpa latînî li hember | Bilêvkirin tîpa latînî | Bilêvkirin tipa erebî - aramî | Tîpa Erbeî-aramî |
|---|---|---|---|---|
| 1 | ….. | ---------- | Hemze- هەمزە | ئـ |
| 2 | A a | A - av | A- ئا | ا |
| 3 | B b | Be- baran | Bê- بئ | ب |
| 4 | C c | Ce- cîran | pê- پئ | پ |
| 5 | Ç ç | Çe- çav | Tê- تئ | ت |
| 6 | D d | De- dar | Cê- جئ | ج |
| 7 | E e | E- erd | Çê- چئ | چ |
| 8 | E ê | Ê- êvar | Ḧê حئ | ح |
| 9 | F f | Fe- firat | Xê- خئ | خ |
| 10 | G g | Ge- gerim | Dê- دئ | د |
| 11 | H h | He- here | Rê a sivik- رئی سووك | ر |
| 12 | Î î | Î- Îsal | Rê a qelew.- ڕئی قەڵەو | ڕ |
| 13 | I i | I-Işq | Zê- زئ | ز |
| 14 | J j | Je-jiyan | Jê- ژئ | ژ |
| 15 | K k | ke- kar | Sê- سئ | س |
| 16 | L l | Le- Laleş | Şê- شئ | ش |
| 17 | ………. | ----------- | ………- عئ | ع |
| 18 | M m | Me- Mar | Ẍê- غئ | غ |
| 19 | N n | Ne- Nan | Fê- فئ | ف |
| 20 | O o | O- oldar | Vê- ڤئ | ڤ |
| 21 | P p | Pe- pare | Qê- قئ | ق |
| 22 | Q q | Qe- qaz | Kê- كئ | ك |
| 23 | R r | Re- rast | Gê- گئ | گ |
| 24 | S s | Se- ser | Lê a sivik- لیئی سووك | ل |
| 25 | Ş ş | Şe- Şel | Lê a qelew- لیئی قەڵەو | ڵ |
| 26 | T t | Te- Tek | Mê- مئ | م |
| 27 | U u | U- umbar | Nê- نئ | ن |
| 28 | Û û | Û- Ûcax | Hê- هئ | هـ |
| 29 | V v | Ve- vejîn | E- ئە | ە |
| 30 | W e | We- were | Wê- وئ | و |
| 31 | X x | Xe- xeber | U- ئو | و |
| 32 | Y y | Ye- yek | Û a dirêj- ئوو | وو |
| 33 | Z z | Ze- Zîlan | O- ئۆ | ۆ |